Nelson Mandela: vanuit burgerlijke ongehoorzaamheid naar eenheid

Foto: www.nos.nl

Op de dag van goedheiligman Sinterklaas is een goed man heengegaan. Nelson Mandela heeft afscheid genomen van het leven. De man was een toonbeeld van idealisme in de praktijk.
Tijdens mijn middelbare schooltijd, zo rond 1985, maakte ik een werkstuk voor maatschappijleer over burgerlijke ongehoorzaamheid. Het maakte diepe indruk op mij op welke manier Gandhi en Martin Luther King opkwamen voor de rechten van de mens op vreedzame wijze en hun eigen leven daarbij op het spel zetten.

Gandhi, geboren in Brits-India, vertrok na een rechtenstudie in Engeland naar Zuid-Afrika, waar hij zich voor de Indiase bevolkingsgroep inzette. Na terugkeer in India werd hij leider in de Indiase onafhankelijkheidsstrijd. Hij was een van de grondleggers van de moderne staat India en voorstander van actieve geweldloosheid als middel voor revolutie. Ook Gandhi werd meerdere malen opgepakt en gevangen gezet, maar hij bleef volharden in geweldloos protest totdat hij in 1948 werd vermoord.

'Leven zonder godsdienst is een leven zonder principe en een leven zonder principe is als een schip zonder roer.' - Mahatma Ghandi

Geloof speelde ook een rol in de drijfveren van Martin Luther King. Hij werd geboren als zoon van predikanten en studeerde theologie. Hij organiseerde geweldloos verzet tegen de rassenscheiding in de Verenigde Staten. Zijn filosofie van niet-gewelddadig verzet leidde regelmatig tot zijn arrestatie. Toch hadden zijn campagnes succes: op 28 augustus 1963 hield hij een toespraak in Washington, waar meer dan 250.000 mensen op af kwamen. In zijn toespraak beschreef hij dat blanken en zwarten kunnen samenleven en sprak hij de legendarische woorden 'I have a dream'. Helaas werd ook hij vermoord in 1968.

Nelson Mandela volgde als advocaat Gandhi's voorbeeld van geweldloze strijd. In 1944 raakte hij betrokken bij de strijd van het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) tegen de dominantie van de blanke etnische minderheid en de segregatiepolitiek. Omdat hij onvoldoende resultaat zag uit geweldloze acties, ging hij over tot het oprichten van een militaire tak van het ANC en het inzetten van geweld. Hij werd gearresteerd en verbleef 18 jaar in de gevangenis op Robbeneiland. In de gevangenis zette hij zijn geweldloze protestacties weer in en verdiepte zich ook in de geschiedenis van de blanke Afrikaners in Zuid-Afrika. Hierdoor kon hij op een andere manier de dialoog aangaan met de Zuid-Afrikaanse regering.
Mandela's vrijlating op 11 februari 1990 geschiedde op verzoek van president Frederik de Klerk en hij werd op 75-jarige leeftijd president van Zuid-Afrika, als opvolger van De Klerk, die al een begin had gemaakt met de afschaffing van apartheidsregels. In 1999 stelde hij zich niet opnieuw verkiesbaar.

Het bijzondere voor mij is dat Nelson Mandela in leven is gebleven en een normaal stervensproces heeft gehad. Hij heeft tijdens zijn leven geleerd om vanuit eenheid te kijken naar de situatie in zijn land. Vanuit die eenheid heeft hij na zijn gevangenisverblijf gehandeld. Samen met president De Klerk kreeg Mandela in 1993 de Nobelprijs voor de Vrede voor 'hun inspanningen voor het vreedzaam einde van het apartheidsregime en het leggen van de funderingen voor een nieuw democratisch Zuid-Afrika'. Twee mannen, met verschillende achtergrond, uit verschillende culturen, met verschillende huidskleur, die zich samen sterk hebben gemaakt voor de eenheid in hun land.

'There is no future, without forgiveness' - Nelson Mandela

Thank you, Nelson Mandela, for being a living example of Human Divinity.

---